Een 4-delige serie over drinkwater bij melkkoeien

Vandaag het tweede deel uit de Drinkwater special. Deel 3 en 4 volgen in de komende weken. Elk deel blijft staan op Cowshopping.nl en kan dus prima als naslagwerk gebruikt worden. Heel graag zien we je reactie op de inhoud tegemoet.

1. Behoefte drinkwater: Hoeveel liter water drinkt een melkkoe eigenlijk per dag? (3 -8 – 2018)
2. Het drinkgedrag van koeien / drinkbakken
3. Kwaliteit van drinkwater: Hoe schoon is het drinkwater?
4. Oplossing(en) voor jouw bedrijf 

6 september 2018 

Deel 2: Het drinkgedrag van koeien / drinkbakken? 

Zoals we weten bestaat melk voor het overgrote deel uit water (rond de 87%!). In het eerste deel van de drinkwaterspecial van 3 augustus jl. hebben we al benadrukt dat een (hoogproductieve) melkkoe een zeer hoge drinkwaterbehoefte heeft (tot 200 liter per dag). Deze twee feiten geven aan hoe belangrijk het is om veel en schoon drinkwater beschikbaar te hebben voor uw dieren.

In dit deel gaan we het natuurlijke drinkgedrag van koeien benutten om het verschil van de werkelijke wateropname en de waterbehoefte zo klein mogelijk te krijgen.  

De koe zorgt van nature zelf voor voldoende wateropname, toch? 

Ja en nee.

Ja: Koeien gaan ca. 7 tot 12 keer per dag water drinken, waarbij ze per keer ca. 10 à 20 liter per keer opnemen.

En nee: er liggen meerdere knelpunten op de loer waardoor de wateropname in de praktijk minder zal zijn dan de behoefte. We zullen hier enkele van deze punten benoemen:

• Beperkte beschikbaarheid van water in de drinkbakken.
  • Koeien gaan dan wel vaker (kort) naar de drinkbak, maar er zijn wel twee piekmomenten bij de drinkbak(ken), kort na het melken en kort na het vreten. Bij meerdere koeien op hetzelfde moment (drinksnelheid van 20 liter / min) is het risico op te weinig water in de bakken het grootst. Belangrijk is daarom voldoende stroomsnelheid vanuit de leiding. De capaciteit van het vaak gebruikte vlottersysteem is regelmatig te laag. Ook de biofilm, een slijmlaag (geproduceerd door bacteriën), die veel in drinkbakken en toevoerleidingen voorkomt heeft een negatieve invloed op de doorstroming.
• Te weinig (open) drinkbakken
  • Zijn er voldoende drinkbakken in de stal beschikbaar? Een algemene regel is dat er 1 waterbak per 20-30 koeien in de stal moet zijn (met een minimum van 2 stuks). Belangrijk is dat deze bakken goed gesitueerd zijn in de stal, dus zo kort mogelijke looplijnen voor de koe en niet in hoeken en doodlopende delen van de stal. Te weinig drinkbakken geeft meer risico op stress bij koeien die lager in de hiërarchie staan.
  • Is er genoeg ‘open’ water? Ook een algemene regel is dat 10-15% van de koeien op hetzelfde moment moeten kunnen drinken. Is er voldoende ruimte rondom de drinkbakken voor deze koeien? Koeien hebben een voorkeur voor ‘open’ drinkwateroppervlakte. Hun natuurlijk drinkgedrag (hele snuit in het water) bevordert hiermee de drinkwateropname.
• Te weinig smakelijk / fris  / lauw drinkwater
  • Worden de drinkbakken wel regelmatig schoongemaakt? Meerdere ‘oudere’ drinkbakken zijn moeilijk te reinigen. Te denken valt bijvoorbeeld aan diepe betonnen drinkbakken en vorstbestendige drinkbakken met een bal. Ook moeilijk bereikbare bakken zullen vaker worden overgeslagen bij de schoonmaakbeurt.
  • De reeds genoemde biofilm heeft ook een bewezen negatieve invloed op de smakelijkheid en daarmee op de drinkwateropname (in het derde deel van de Drinkwaterspecial zal ingegaan worden op de kwaliteit van het drinkwater!).
  • Is het drinkwater niet te koud of niet te warm? Zoals reeds genoemd in deel 1 hebben de koeien een voorkeur voor lauw drinkwater (rond de 20 graden Celsius).

Hoe herkenbaar is dit voor jouw bedrijf?

Wij willen graag afsluiten met enkele tips / aandachtspunten, die mogelijk nuttig kunnen zijn bij de inventarisatie van de drinkwatervoorziening op jouw bedrijf:

• Hebben de huidige drinkbakken voldoende capaciteit? Kijk eens tijdens de piekmomenten (na melken / vreten) bij de drinkbak of er voldoende water in blijft staan.
• Zijn er voldoende waterpunten in de stal? Observeer de koeien bij het drinken (piekmomenten bij warm weer, hogere waterbehoefte!) en let op verdringing/ stress. Bij te weinig waterpunten is de watergoot in de melkstal of een waterbak in de ruimte naast de melkstal, buiten extra drinkbakken in de stal, een goed alternatief. Voordelen zijn de goede beschikbaarheid van water, goede bereikbaarheid en eenvoudige reiniging.
• Komt de koe vaak genoeg bij de drinkbak? Observeer de koe een deel van de dag. (Ook is monitoring van drinkwaterbezoek een ‘nieuwe’ optie in het tochtigheids- en gezondheidssysteem Track a Cow.
• Is het drinkwater smakelijk en fris genoeg? Observeer de koe, blijft ze wel lang genoeg staan bij de drinkbak, gaat snuit volledig in de bak? Zit er biofilm (slijmlaag) aan de binnenkant van de drinkbak? (in deel 3 meer informatie en advies over de kwaliteit van drinkwater).

Genoeg werk aan de winkel.

In het volgende deel meer over de kwaliteit van het drinkwater, is het wel zo schoon als we denken?

Reacties zijn welkom.

Vriendelijke groet,

Herman en Ferdinand

Cowshopping.nl